وقتی نظام جدیدی در هر کشور بر سر کار می آید، ناگزیر اهداف و برنامه هایش از طریق مدیرانی عملیاتی می شود که در جامعه مسئولیت های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی بر عهده دارند؛ وگرنه یک نفر هرقدر هم قدرتمند باشد، هیچ گاه نمی تواند جامعه را به صورت فردی اداره کند، خواه انسان عادی باشد و یا حتی از پیامبران و امامان؛ زیرا آنان هم بر اساس سنت الهی، از طریق اسباب و مسببات عادی کار می کردند.
در این مقال،استاد به بحث نظام اداری و سیر تکاملی آن در صدر اسلام و انقلاب اسلامی می پردازند.