اسلام و پژوهش‌های مدیریتی، سال سیزدهم، شماره دوم، پیاپی 27، پاییز و زمستان 1402، صفحات 51-64

    تحلیل اقدامات امام علی(ع) برای بهبود روابط فرادست و فرودست در محیط‌های کاری با تأکید بر«فاصله قدرت»

    نوع مقاله: 
    ترویجی
    نویسندگان:
    ✍️ سید روح اله طباطبایی ندوشن / دکتری علوم و معارف نهج‌البلاغه دانشگاه میبد / sr.tabatabae@ostanyazd.ir
    doi 10.22034/modiriyati.2024.5000394
    چکیده: 
    رفتارهای امام علی(ع)، منبع اطمینان‌بخشی از سبک زندگی اسلامی است؛ رفتارهایی برآمده از آموزه‌های وحیانی که اخلاق نبوی را نشان‌ می‌دهد. در این میان، آن دست از رفتارهایی که در تنظیم روابط بینافردی و اجتماعی کاربرد دارد، از اهمیتی مضاعف برخوردار است. چه این‌که بسیاری از مشکلات، تابعی از رفتارهای ناصحیح و چالش‌بر‌انگیز است که در رویارویی افراد با یکدیگر در سویه‌های «هم‌گرایانه» و «واگرایانه» رخ می‌نماید. ذیل سویه هم‌گرایانه، درباره مناسبات کاری، باید گفت زندگی امیرمؤمنان(ع) دربردارنده رهنمودهای کاربردی در زمینه فرهنگ کار و نحوه تنظیم روابط کاری است؛ آموزه‌هایی که بر پایه کرامت انسانی و بایسته‌های اخلاقی، طریقه صحیح تعاملات بین عوامل انسانی فرادست و فرودست را نشان می‌دهد. برپایه مقاله حاضر که با روش توصیفی تحلیلی مبتنی بر منابع کتابخانه‌ای سامان‌یافته، امام علی(ع) قائل به فاصله قدرت نبود و روابط عوامل انسانی در محیط کار را معطوف به اخلاق و کرامت انسانی می‌خواست. آن حضرت در این‌رابطه، به اقداماتی دست زد که پنداره‌شکنی برای کاستن از ارج فاصله قدرت و حذف حاشیه امن در مناسبات کاری از مهم‌ترین این اقدامات بود. همچنین با توجه به شایستگی‌های اخلاقی و شغلی، الگویی از رفتار حرفه‌ای در شایسته‌گزینی را به‌یادگار گذاشت.
    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    An Analysis of Imam Ali's Measures for Improving Superior-Subordinate Relations in Work Environments with an Emphasis on "Power Distance"
    Abstract: 
    Imam Ali's conduct is a great source of Islamic lifestyle. His conducts and behaviors, which are derived from revealed teachings, show prophetic ethics. In the meantime, the behaviors used in the regulation of interpersonal and social relations are of great importance, because many problems are the result of incorrect behaviors that occur when people face each other in "convergent" and "divergent" variants. With regard to convergent variants of work relations, it should be mentioned that the life of Amir al-Mu'minin contains practical guidelines in the field of work culture and regulation of work relations. His teachings show the correct way of interaction between superior-subordinate human factors based on human dignity and moral requirements. The present article, which was carried out using the "descriptive-analytical" method and library sources, shows that Imam Ali did not agree with power distance and wanted the relationships of human agents in the work environment to be focused on ethics and human dignity. His most important measures included reducing the dignity of the power distance by ordering people to avoid exaggeration, flattery and sycophancy before senior officials. Also, through measures such as not determining the term of responsibility, dismissal of offenders, and avoiding political and kinship relations in business relations, the followed the policy of removing excessive comfort zones. It is also necessary to mention that he considered moral and occupational merits in setting a model of professional behavior and selection of meritorious people. In his model, the ability and expertise of people played an important role in appointments and the inferior ones were not superior to the worthy ones.
    • نهج‌البلاغه.
    • ابن‌أبی‌جمهور، محمد بن زین‌الدین (1405ق). عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیه. تحقیق: مجتبی عراقی. قم: دار سید‌الشهداء.
    • ابن‌ابی‌الحدید، عبدالحمید (1404ق). شرح نهج‌‌البلاغه. تصحیح: محمدابوالفضل ابراهیم. قم: مکتبة آیة‌الله مرعشی نجفی.
    • ابن‌اثیر، محمد بن مبارک (1367). النهایة فی غریب الحدیث و الأثر. قم: اسماعیلیان.
    • ابن‌حیون، قاضی نعمان (1385). دعائم الاسلام. قم: مؤسسة آل البیت(ع).
    • ابن‌شهر آشوب، محمد بن علی (1379ق). مناقب آل أبی طالب. قم: مؤسسۀ انتشارات علامه.
    • ابن‌عساکر، ابوالقاسم علی ‌بن حسن (1415ق). تاریخ مدینۀ دمشق. تحقیق: علی شیری. بیروت: دارالفکر.
    • ابن‌قتیبه (1990). الإمامة و السیاسة المعروف بتاریخ الخلفاء. تحقیق: علی شیری. بیروت: دارالأضواء.
    • ابن‌مزاحم، نصر بن مزاحم منقرى (1370). پیکار صفین. ترجمة پرویز اتابکى. تهران: آموزش انقلاب اسلامى.
    • ابولحیه، نورالدین (1441ق). شمائل النبوة و مکارمها. دمشق: دارالانوار للنشر و التوزیع.
    • برل، آدولف (1361). قدرت. ترجمة نجف دریابندری. تهران: خوارزمی.
    • بلاذری، احمد بن یحیی (1959). انساب الأشراف. تحقیق: محمد حمیدالله. قاهره: دارالمعارف.
    • بیتس، دانیل و پلاگ، فرد (1387). انسان‌شناسی فرهنگی. ترجمة محسن ثلاثی. تهران: علمی.
    • تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد (1366). تصنیف غررالحکم و دررالکلم. تحقیق: مصطفی درایتی. قم: دفتر تبلیغات.
    • حاکم نیشابوری، محمد بن‌ عبدالله (1342ق). من‌ المستدرک علی‌الصحیحین فی‌الحدیث. تلخیص: محمد بن احمد الذهبی. حیدرآباد: مجلس دائرة المعارف النظامیه.
    • حسینی جلالی، سیدمحمدرضا (1393). کتاب سید‌الوصیین و امیرالمؤمنین الی قاضی ‌الاهواز. قم: دانشگاه مفید.
    • حکیمى، محمدرضا، محمد و على (1380). الحیاة. ترجمة احمد آرام. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامى.‏
    • ‏حلبی، تقی ‌بن نجم (1404ق). تقریب المعارف. تحقیق: فارس تبریزیان و الحسون. قم: الهادی.
    • رابینز، استیفن (1386). مبانی رفتار سازمانی. ترجمة علی پارسائیان و محمد اعرابی. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
    • صالح، صبحی (1390). فرهنگ لغات نهج‌البلاغه. ترجمة مصطفی رحیمی‌نیا. تهران: اندیشة اسلامی.
    • صدوق، محمد بن علی (1413ق). من لایحضره الفقیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
    • طباطبائی ندوشن، سیدروح‌اله و همکاران (1401). تحلیل رفتار مدیریتی امام علی(ع) بر پایة فاصلة قدرت. پژوهشنامة نهج‌البلاغه، 10، 47ـ71.
    • طبرسی، حسن‌ بن فضل (1365). مکارم الاخلاق. ترجمۀ ابراهیم میرباقری. تهران: فراهانی.
    • طبری، محمد بن جریر (بی‌تا). تاریخ ‌الطبری. تحقیق: محمدابوالفضل ابراهیم. قاهره: دارالمعارف.
    • فیض کاشانی، ملامحسن (1417ق). محجة البیضاء فی تهذیب الاحیاء. تحقیق: علی‌اکبر غفاری. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
    • قندوزی، سلیمان (1416ق). ینابیع المودة لذوی القربی. تحقیق: سیدعلی جمال اشرف. قم: اسوه.
    • کراجکی، محمد بن علی (1421ق). التعجب من أغلاط العامة فی مسألة الإمامة. تحقیق: کریم فارس حسون. قم: دارالغدیر.
    • گالبرایت، جان کنت (1366). کالبدشناسی قدرت. ترجمة احمد شهسا. تهران: شهسا.
    • مجلسی، محمدباقر (1403ق). بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمّة الاطهار. بیروت: مؤسسة الوفاء.
    • مسعودی، على (1409ق). مروج الذهب و معادن الجوهر. تحقیق: اسعد داغر. قم: دارالهجرة.
    • مکارم شیرازی، ناصر (1390). پیام امام امیرالمؤمنین(ع): شرح تازه و جامعی بر نهج‌البلاغه. قم: امام علی‌بن‌ابی‌طالب(ع).
    • مغنیه، محمدجواد (1979). فی ظلال نهج‌البلاغه. بیروت: دارالعلم للملایین.
    • مفید، محمد بن محمد (1372). الکافئة فی إبطال توبة الخاطئة. تحقیق: علی‌اکبر زمانی‌نژاد. قم: کنگرة جهانی هزارة شیخ مفید.
    • مفید، محمد بن محمد (1413ق). الجمل و النصرة لسید العترة فی حرب البصرة. تحقیق: سیدعلی میرشریفی. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
    • مهربان، مجتبی (1397). روان‌شناسی انسان قدرت‌گرا. تهران: جوانة رشد.
    • نواب لاهیجی، محمدباقر (بی‌تا). شرح نهج‌البلاغه. تهران: اخوان کتابچی.
    • نوری، میرزاحسین (۱۴۰۸ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. بیروت: مؤسسة آل‌البیت لاحیاء التراث.
    • ورام، مسعود بن عیسی (1410ق). مجموعة ورّام. قم: مکتبة فقیه.
    • هارمن، کریس (1386). تاریخ جهان. ترجمة پرویز بابایی و جمشید نوایی. تهران: نگاه.
    • هاشمی خویی، میرزاحبیب‌الله (1400ق). منهاج البراعة فی شرح نهج‌البلاغه. تحقیق: ابراهیم میانجی. تهران: مکتبة الاسلامیة.
    • یعقوبی، احمد (1379). تاریخ یعقوبی. قم: مؤسسة نشر فرهنگ اهل‌بیت(ع).
    • Bardwick, Judith M (1995). Danger in the Comfort Zone: From Boardroom to Mailroom--how to Break the Entitlement Habit That's Killing American Business .New York :Amacom, American Management Association.
    • Jouvenel, Bertrand (1949). On Power: The Natural History of Its Growth. New York: Viking Press.
    • Lee ,Cynthia, Madan Pillutla, Kenneth S Law (2000). "Power-distance, gender and organizational justice", Journal of Management,Volume 26, Issue 4,pp 685-704.
    • Höffe, Otfried (1987). Politische Gerechtigkeit: Grundlegung einer kritischen Philosophie von Recht und Staat, Frankfurt am Mein: Suhrkamp.
    • Hofstede, G. (1991). Cultures and Organizations: Software of the Mind. London: McGraw-Hill Book Company.
    • Hofstede, G., Hofstede, G. J., Minkov, M. (2010). Cultures and Organizations: Software of the Mind. 3rd Edition. USA: McGraw-Hill.
    • Jafri,S.Husain.M (1979).Origins and Early Development Of Shia Islam. London.Oxford.
    • Khairullah, D. H. Z., Khairullah, Z. Y. (2013). "Cultural Values and Decision-Making in China" , International Journal of Business, Humanities and Technology, Vol 3 (2).pp40-35
    • Kim, T. Y., & Leung, K., (2007) “Forming and Reacting to Overall Fairness: A Cross Cultural Comparison”, Organizational Behavior and Human Decision Processes, Vol. 104: 83-95.
    • Schermerhorn, Jr. John & Others (2002). Organizational Behavior. John Wiley & Sons, Inc, Seventh Edition.
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    طباطبایی ندوشن، سید روح اله.(1402) تحلیل اقدامات امام علی(ع) برای بهبود روابط فرادست و فرودست در محیط‌های کاری با تأکید بر«فاصله قدرت». دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های مدیریتی، 13(2)، 51-64 https://doi.org/10.22034/modiriyati.2024.5000394

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    سید روح اله طباطبایی ندوشن."تحلیل اقدامات امام علی(ع) برای بهبود روابط فرادست و فرودست در محیط‌های کاری با تأکید بر«فاصله قدرت»". دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های مدیریتی، 13، 2، 1402، 51-64

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    طباطبایی ندوشن، سید روح اله.(1402) 'تحلیل اقدامات امام علی(ع) برای بهبود روابط فرادست و فرودست در محیط‌های کاری با تأکید بر«فاصله قدرت»'، دو فصلنامه اسلام و پژوهش‌های مدیریتی، 13(2), pp. 51-64

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    طباطبایی ندوشن، سید روح اله. تحلیل اقدامات امام علی(ع) برای بهبود روابط فرادست و فرودست در محیط‌های کاری با تأکید بر«فاصله قدرت». اسلام و پژوهش‌های مدیریتی، 13, 1402؛ 13(2): 51-64