The Role of Mosques in Policy-Making and Cultural Governance
Article Type:
Promotional
Writers:
✍️ Jawad zahedi
/ PhD Student of the Qur’anic Sciences (the sub-discipline of Management), Al-Mustafa International University/Quran and Hadith Higher Education Complex / mo.javad.zahedi@gmail.com
/ PhD Student of the Qur’anic Sciences (the sub-discipline of Management), Al-Mustafa International University/Quran and Hadith Higher Education Complex / mo.javad.zahedi@gmail.comMohammad Hossein Rafiei / Assistant Professor at the Department of the Qur’anic Sciences (the sub-discipline of Management), Al-Mustafa International University / Rafiee57@gmail.com
Abdolmomen Hakimi / Assistant Professor at the Department of the Qur’anic Sciences (the sub-discipline of Management), Al-Mustafa International University / mohammadiya2020@gmail.com
Abstract:
As pivotal Islamic cultural institutions, mosques influence cultural reconstruction and societal development. They play a fundamental role in public policy-making and cultural governance across individual, social, political, economic, and scientific spheres. While mosques impact various societal layers, they are also influenced by governmental policies and institutions. What has been neglected by scholars in various fields - especially cultural and social areas - is the role of the "mosque" in "policy-making". This paper aims to examine the role of mosques in “policy-making” and “cultural governance”. The research method is descriptive-analytical and documentary. Historical, Qur’anic and narrative documents and evidence indicate that the role of mosques has been taken into account in the individual, political, social, cultural, economic and educational dimensions of the Islamic society. The results of this research showed that as cultural institutions, mosques play a role not only in cultural issues, but also in the social, political, educational and awareness-raising, educational and economic fields and ultimately in public policy-making and cultural governance.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :نقش مسجد در خط‌مشی‌گذاری و حکمرانی فرهنگی
Abstract:
مسجد یکی از نهادهای مهم فرهنگی اسلامی است و در بازسازی فرهنگی و فرهنگ‌سازی جامعه تأثیر دارد. این نهاد می‌تواند نقش اساسی در فرایند خط‌مشی‌گذاری عمومی و حکمرانی فرهنگی در عرصه‌های مختلف فردی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و علمی داشته باشد؛ همچنین می‌تواند در لایه‌های مختلف جامعه تأثیر بگذارد و در مقابل از سوی نهادهای گوناگونی همچون نهادها و خط‌مشی‌های دولت و حکومت اثر بپذیرد. مسجد می‌تواند برای توسعه و رشد جامعه در عرصه‌های گوناگون نقش‌آفرینی کند. آنچه مورد غفلت دانشمندان در عرصه‌های مختلف ـ به‌خصوص فرهنگی و اجتماعی ـ قرار گرفته، نقش «مسجد» در فرایند «خط‌مشی‌گذاری» است. هدف این پژوهش بررسی «نقش مسجد» در «خط‌مشی‌گذاری» و «حکمرانی فرهنگی» است. روش تحقیق در این پژوهش، از جهت راهبرد، توصیفی ـ تحلیلی و از نظر ابزار، اسنادی است. اسناد و مدارک تاریخی، قرآنی و روایی نشان‌دهندة این است که نقش مسجد در ابعاد فردی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و آموزشی جامعة اسلامی مطرح است. نتیجة این تحقیق نشان داد که مسجد به‌عنوان یک نهاد فرهنگی، نه‌تنها در مسائل فرهنگی، بلکه در زمینه‌های اجتماعی، سیاسی، آموزشی و آگاهی‌بخشی، تربیتی و اقتصادی و در نهایت خط‌مشی‌گذاری عمومی و حکمرانی فرهنگی نقش دارد.
Keywords:
References:
- قرآن کریم.
- ابروش، رضا (1400). پیشران‌های فرهنگی مساجد در مدیریت آسیب‌های اجتماعی. اسلام و مطالعات اجتماعی، 8(4)، 56ـ87.
- احدی، صفرعلی (1397). مسجد و نقش محوری آن. رشت: شمیم مهر و اندیشه.
- الوانی، سیدمهدی (1387). تصمیم‌گیری و تعیین خط‌مشی دولتی. تهران: سمت.
- بستانی، فؤاد افرام (1375). فرهنگ ابجدی. تهران: اسلامی.
- بیات، عزیزالله (1384). تاریخ تطبیقی ایران با کشورهای جهان. تهران: امیرکبیر.
- بیور، مارک (1398). حکمرانی؛ درآمدی بسیار کوتاه. ترجمة غلامرضا سلیمی و داود کریمی. تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.
- تسلیمی، محمدسعید (1378). تحلیل فرایندی خط‌مشی‌گذاری و تصمیم‌گیری. تهران: سمت.
- جان‌احمدی، فاطمه (1393). تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی. قم: معارف.
- جوان آراسته، حسین (1386). کارکرد مسجد در حکومت نبوی. حکومت اسلامی، 43، 138ـ152.
- حر عاملی، محمدحسن (1416ق). تفصیل وسایل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه. قم: مؤسسة آل‌البیت لاحیاء التراث.
- دانایی‌فرد، حسین و همکاران (1383). روش‌شناسی پژوهش کیفی در مدیریت (رویکرد جامع). تهران: صفار.
- دهخدا، علی‌اکبر (1347). لغت‌نامۀ دهخدا. تهران: دانشگاه تهران.
- شاطریان، محسن و همکاران (1393). طبیعت و شهر در تعالیم و فرهنگ اسلامی. کاشان: مرسل.
- شعبانی‌نژاد و همکاران (1398). راهبردهای ارتقای عملکرد مسجد به‌عنوان یک نهاد مردمی با استفاده از تکنیک QSPM. مطالعات طراحی شهری و پژوهشهای شهری، 2(5)، 51ـ69.
- یوسفی، صفاپور و همکاران (1395). بررسی نقش مساجد در ترویج سبک زندگی ایرانی اسلامی. پاسداری فرهنگی انقلاب اسلامی دانشکدة علوم انسانی اسلامی و قدرت نرم دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین، 6(14)، 77ـ104.
- طباطبائی، سیدمحمدحسین (1390). المیزان فی تفسیر القرآن. بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
- طبرسی، احمد بن علی (1403ق). الإحتجاج علی أهل اللجاج. مشهد: مرتضوی.
- عباسی، رسول و همکاران (1392). تدوین الگوی مدیریت اثربخش مسجد. اسلام و مدیریت، 1(1)، 37-59.
- عباسی، رسول و همکاران (1392). طراحی و تدوین الگوی تعامل مسجد و سازمان‌های محیطی. اسلام و مدیریت، 2(3)، 79-94.
- عباسی، رسول و همکاران (1394). مفهوم‌سازی پیامدهای کیفیت مطلوب خدمات در مساجد. مدیریت اسلامی، 23(4)، 13ـ43.
- عباسی، رسول و همکاران (1399). طراحی مدل کیفیت خدمات (مورد مطالعه: مسجد مقدس جمکران). اسلام و علوم اجتماعی، 12(24)، 185ـ210.
- عبدالملکی، حسین و همکاران (1393). واکاوی نوع نگاه به نهاد مسجد در سیاست‌های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. راهبردی اجتماعی فرهنگی، 3(11)، 7ـ32.
- فرخی، میثم و باهنر، ناصر (1393). سیاست‌گذاری فرهنگی مطلوب مسجد در جمهوری اسلامی ایران؛ بررسی دیدگاه‌های خبرگان و سیاست‌گذاران. دین و ارتباطات، 21(2)، 5ـ38.
- قلی‌پور، رحمت‌الله (1392). تصمیم‌گیری سازمانی و خط‌مشی‌گذاری عمومی. تهران: سمت.
- قلی‌پور، رحمت‌الله و منصورزاده، سیدعلی (1401). سیاست‌گذاری باز. تهران: دانشگاه تهران.
- لب‌خندق، محسن و هاشمیان، سیدمحمد حسین (1392). درآمدی بر صورت‌بندی «جایگاه مسجد در سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران» بر پایة تطورات کارکردی مساجد درگذر تاریخ. اسلام و مطالعات اجتماعی، 1(1)، 135ـ165.
- محرمی، غلامحسین (1387). نقش مسجد در حیات علمی جامعة اسلامی (تا قرن چهارم هجری). مبلغان، 110، 99.
- مروی، علی و همکاران (1391). حکمرانی جهانی (مؤلفه‌ها و ابزارها). مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، 3(9)، 29ـ66.
- مزینانی، مهدی (1400). حکمرانی فرهنگی در نظام اسلامی. تخصصی مدرسة حکمرانی شهید بهشتی، 2(1)، 211ـ236.
- موسوی خمینی، سیدروح‌الله و دیگران (1381). توضیح‌المسائل مراجع. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- هاشمی، خدیجه و هاشمی، سارا (1397). نقش آموزشی مساجد در اعتلای علمی تمدن اسلام. پژوهش‌نامة تاریخ، سیاست و رسانه، 1(4). 479ـ492.
- هانس، اریک (1399). شبکة حکمرانی در بخش عمومی. ترجمة دکتر غلامرضا سلیمی و دکتر داود کریمی‌پور. تهران: دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی.
- هاولت، مایکل و همکاران (1394). مطالعة خط‌مشی عمومی چرخه‌های خط‌مشی و زیرنظام‌های خط‌مشی. ترجمة دکتر عباس منوریان و دکتر ابراهیم گلشن. تهران: مؤسسة کتاب مهربان نشر.
- هِیوز، آوِن (1394). مدیریت دولتی نوین. ترجمة سیدمهدی الوانی، سهراب خلیلی شورینی و غلامرضا معمارزاده تهرانی. تهران: مروارید.
References:
- M. Schmitt, Thomas. (2009). GLOBAL CULTURAL GOVERNANCE (DECISION-MAKING CONCERNING WORLD HERITAGE BETWEEN POLITICS AND SCIENCE). ERDKUNDE, 63(2), 103-121.
- https://aryanazimi.com/which-translation-is-more-appropriate-for-meaning-of-public-policy-in-persian/
- https://bonyadehedayat.com/arbaeen1402-13/.
- https://civilica.com/note/8795/.
- https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/policy-making.
- https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/us/definition/english/policymaking
- https://www.researchgate.net/publication/340535981_Concept_of_GovernanceAn_Introduction
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
zahedi, Jawad, Rafiei, Mohammad Hossein , Hakimi, Abdolmomen .(2025) The Role of Mosques in Policy-Making and Cultural Governance. Islam va Pazhuheshhaye Modiriyati, 14(1), 21-40 https://doi.org/10.22034/modiriyati.2025.5001186
Jawad zahedi; Mohammad Hossein Rafiei; Abdolmomen Hakimi."The Role of Mosques in Policy-Making and Cultural Governance". Islam va Pazhuheshhaye Modiriyati, 14, 1, 2025, 21-40
zahedi, J, Rafiei, M, Hakimi, A.(2025) 'The Role of Mosques in Policy-Making and Cultural Governance', Islam va Pazhuheshhaye Modiriyati, 14(1), pp. 21-40
