Pages:
23-38
Receive Date: 2025/10/30
Accept Date: 2025/10/30
Abstract:
In sermon 50 of Nahj al-Balaghah, Amir Mu'minan Ali says that sedition starts in the society with following sensual desires and rulings that are against the Sharia and the Book of God. One of the seditions after the death of the Holy Prophet was in the division of Bait al-Mal among people. The rulers of that time started to form “the court of gifs” (Diwan-e Ataya) to allocate a greater share of Beit Al-Mal to the elites of the society. After being chosen as the ruler of the government, Amir Mu’minan talked about abolishing this office, divided the Bait al-Mal equally and prevented those who wanted a greater share. Astronomical incomes, benefits and bonuses in the present era seem to come from “the court of gifts” with some managers taking more share from Bait al-Mal than people and other employees and workers. This article has mentioned the common features of these two. The Supreme Leader has repeatedly emphasized the crime of those with astronomical incomes, the sinfulness of avarice and the need to return unconventional incomes. According to the report of the Supreme Audit Court of Iran, part of the unconventional incomes has been returned to the government treasury. This article has comparatively examined the approval of the laws that were implemented in the society against the Islamic law and the way of the Islamic leaders in the past and has defined the duty of rulers and statesmen in this regard. The research method was descriptive-analytical and library sources were used.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :برخورد با فتنههای مالی در مدیریت اسلامی با نگاه به نامه 50 «نهجالبلاغه»
Abstract:
امیر مؤمنان علی(ع) در خطبه 50 نهج البلاغه شروع فتنه در جامعه را با تبعیت از هواهای نفسانی و احکامی که مخالف با شرع و کتاب خداست می دانند. یکی از انواع فتنه ها بعد از رحلت پیامبر اکرم(ص) تقسیم بیت المال بین مردم بود که حاکمان وقت اقدام به تشکیل «دیوان عطایا» نمودند. هدف آنها از این کار اختصاص سهم بیشتری از بیت المال به خواص جامعه بود. امیر مؤمنان(ع) بعد از قرار گرفتن در مسند حکومت، سخن از محو این دیوان گفتند و در عمل، بیت المال را به صورت مساوی تقسیم و دست زیاده خواهان را از بیت المال کوتاه نمودند. پاداش ها و مزایا و حقوق نجومی در عصر حاضر، همان دیوان عطایاست که می بینیم برخی مدیران نسبت به مردم و سایر کارمندان و کارگران سهم بیشتری را از بیت المال برداشت می کنند. این مقاله وجوه اشتراک این دو را ذکر کرده است. مقام معظم رهبری بارها بر متخلف بودن نجومی بگیران و گناه بودن این زیاده خواهی و لزوم برگرداندن برداشت های نامتعارف تأکید نموده است. بنا بر گزارش دیوان محاسبات کشور، بخشی از مبالغ نامتعارف به خزانه دولت برگردانده شده است. این مقاله به صورت تطبیقی، تصویب قوانینی را که برخلاف شریعت اسلامی و سیره پیشوایان در زمان قدیم در جامعه اجرا شده بررسی کرده و وظیفه حاکم و دولتمرد را در این باره معین نموده است. روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی بوده و از منابع کتابخانه ای استفاده شده است.
References:
- نهجالبلاغه، 1379، ترجمة محمد دشتي، قم، مشهور.
- نهجالبلاغه، 1379، ترجمه و شرح فيض الاسلام، چ پنجم، تهران، فيض الاسلام.
- ابن ابيالحديد معتزلي، عبدالحميدبن هبةالله، 1404ق، شرح نهجالبلاغه، قم، كتابخانه آيتالله مرعشي نجفي.
- ابناثير جزري، مباركبن محمد، 1367، النهاية في غريب الحديث و الأثر، چ چهارم، قم، المکتبه الاسلامیه.
- ابنشعبه حرانى، حسنبن على، 1382، تحف العقول، ترجمة احمد جنتي، تهران، امیر کبیر.
- ابنفارس، احمدبن زكريا، 1404ق، معجم مقاييس اللغة، قم، مکتب الاعلام الاسلامي.
- ابنطاووس، علىبن موسى، 1420ق، طرف من الأنباء و المناقب، مشهد، آستان قدس رضوي.
- بحرانى، سيدهاشم، 1378ق، الإنصاف في النصّ على الأئمة الإثني عشر، ترجمة سيدهاشم رسولى محلاتى، چ دوم، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
- بستانى، فؤاد افرام، 1375، فرهنگ ابجدى، چ دوم، تهران، انتشارات اسلامی.
- بيانات رهبر معظم انقلاب، در: farsi.khamenei.ir.
- بيانيه گام دوم انقلاب، در: farsi.khamenei.ir.
- حاجيزاده، يدالله، 1398، «تقسيم مساوي بيتالمال در سيره امام علي و واکاوي علل آن»، پژوهشهاي نهجالبلاغه، ش 61، ص 53ـ66.
- حسيني زبيدي، محمدمرتضى، 1414ق، تاج العروس من جواهر القاموس، بيروت، دارالفکر.
- دشتي، محمد، بيتا، امام علي و اقتصاد، ج 3 (الگوهاي رفتاري)، كتاب توسط مؤسسه فرهنگي ـ اسلامي شبکة الامامين الحسنين بصورت الکترونيکي منتشر شده است.
- صدوق، محمدبن علي، 1377، الخصال، ترجمة محمدباقر كمرهاى تهران، کتابچی.
- طباطبائي، سيدمحمدحسين، 1374، تفسير الميزان، ترجمة سيدمحمدباقر موسوي همداني، چ پنجم، قم، جامعة مدرسين.
- طبرسى، احمدبن على، 1403ق، الإحتجاج على أهل اللجاج، مشهد، مرتضی.
- طريحي، فخرالدين، 1375، مجمع البحرين، چ سوم، تهران، مکتبة المرتضویه.
- فيض كاشانى، ملامحسن، 1406ق، الوافي، اصفهان، كتابخانه امام اميرالمؤمنين.
- کلانتري خليلآباد، عباس و همكاران، 1398، «تحليل فقهي و حقيقي پرداخت حقوق نامتعارف از بيتالمال»، پژوهشهاي فقهي، ش 1، ص 102ـ124.
- كلينى، محمدبن يعقوب، 1382ق، الروضة من الكافي يا گلستان آل محمّد، ترجمة محمدباقر كمرهاي، قم، دارالكتب الاسلاميه.
- مازندرانى، محمدصالح، 1382ق، شرح الكافي ـ الأصول و الروضة، تهران، المکتبة الاسلاميه.
- مجلسى، محمدباقر، 1403ق، بحارالانوار، چ دوم، بيروت، دار احیاء التراث العربی.
- ـــــ ، 1404ق، مرآةالعقول في شرح اخبار آل الرسول، چ دوم، تهران، دار الکتب الاسلامیه.
- مصطفوى، حسن، 1368، التحقيق في كلمات القرآن الكريم، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- مكارم شيرازى ناصر و همكاران، 1374، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الاسلاميه.
- پايگاه اينترنتي جامعه خبري تحليلي الف،.alef.ir
- پايگاه اينترنتي خبرگزاري تسنيم،.tasnimnews.com
- خبرگزاري ملت متعلق به مجلس شوراي اسلامي،.icana.ir/Fa
- سايت اينترنتي مدرسه حکمراني شهيد بهشتي (گروه مباني و اصول)، governanceschool.ir
- هاشمى خوئى، ميرزا حبيبالله، 1404ق، منهاج البراعة في شرح نهج البلاغة، چ چهارم، تهران، المکتبة الاسلامیه.
- هلالى، سليمبن قيس، 1416ق، اسرار آل محمد / ترجمه كتاب سليم، قم، الهادي.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Va’ez Tabasi, Ali, Karimi, Meytham.(2025) Dealing with Financial Seditions in Islamic Management by looking at letter 50 of "Nahj al-Balagha". Islam va Pazhuheshhaye Modiriyati, 12(1), 23-38
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Ali Va’ez Tabasi; Meytham Karimi."Dealing with Financial Seditions in Islamic Management by looking at letter 50 of "Nahj al-Balagha"". Islam va Pazhuheshhaye Modiriyati, 12, 1, 2025, 23-38
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Va’ez Tabasi, A, Karimi, M.(2025) 'Dealing with Financial Seditions in Islamic Management by looking at letter 50 of "Nahj al-Balagha"', Islam va Pazhuheshhaye Modiriyati, 12(1), pp. 23-38
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Va’ez Tabasi, A, Karimi, M. Dealing with Financial Seditions in Islamic Management by looking at letter 50 of "Nahj al-Balagha". Islam va Pazhuheshhaye Modiriyati, 2025; 12(1): 23-38