Developing an Islamic Decision-making model based on to the Role of Intellect, Revelation, and Intuition and Based on Islamic value System
Article Type:
Promotional
Writers:
Lotfollah Forozandeh Dehkord / Associate professor of management Tarbiat Modares University, Tehran / L.forozandeh@gmail.com
✍️ Maryam Shahabi / PhD student of business administration, Payam Noor University, Tehran / maryamshahabi64@gmail.com
Abstract:
Given the differences between the information sources of the Value system of the West and those of Islam and showing a decision-making pattern according to Islamic value system, this research aims to investigate the role of intellect, intuition and revelation in decision-making system. Therefore after defining ‘’decision-making’’, the axiological systems of the West and Islam and their information sources are reviewed. Referring to the principles of Islamic value system and information, sources of intellect, revelation, sense and intuition, the paper shows an Islamic decision-making pattern. After consulting experts and correcting the mistakes, the mentioned model has been approved by 20 experts. The results show that in the Value system of Islam, ‘’revelation’’ as the main information source comes first, then comes ‘’intuition’’, ‘’intellect’’ and finally experiment. In the Value system of Islam these information sources are recognised, and experts and Muslim scholars rely on observation of perceptible things, experiment, reasoning and finally intellection, verve and mystical intuition, and they also manifest the correlation of the degrees of existence by using every possible means.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :طراحی الگوی تصمیم گیری اسلامی بر اساس نقش عقل، وحی و شهود بر مبنای نظام ارزشی اسلام
Abstract:
هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی نقش عقل، شهود و وحی در نظام تصمیمگیری با توجه به تفاوت منابع شناخت در نظام ارزشی غرب و اسلام و همچنین طراحی الگوی تصمیمگیری با توجه به نظام ارزشی اسلامی است. بدین منظور، پس از ارائه‌ی تعریفی از «تصمیم گیری»، نظام ارزشی غرب و اسلام و ابزارهای (منابع) شناخت آنها بررسی شده است. سپس با توجه به بررسی مبانی نظام ارزشی اسلام و ابزاهای (منابع) شناخت شامل عقل، وحی، حس و شهود، الگوی تصمیمگیری اسلامی طراحی شد. الگوی پژوهش پس از اخذ نظرات خبرگان و انجام اصلاحات، به تأیید 20 تن از خبرگان رسید. نتایج به دست آمده بیانگر آن است که در نظام ارزشی اسلام، اولین و مهمترین منبع شناخت، «وحی » است. پس از آن «شهود» و «عقل» و در پایان نیز «تجربه». در نظام ارزشی اسلام، همه این منابع شناخت به رسمیت شناخته می شوند و محققان و علمای اسلامی از مشاهده محسوسات و تجربه و استدلال و برهان و سرانجام، تعقل و ذوق و شهود عرفانی استفاده کرده و از هر طریقی به صورتی، پیوستگی مراتب وجود را به یکدیگر نمایان ساخته اند.
References:
- ابراهيم‌زاده آملي، عبدالله، 1386، «انسان از نگاه اسلام و اومانيسم»، قبسات، ش 44، ص 51 - 70.
- ابراهيمي ديناني، غلامحسين، 1380، دفتر عشق و آيت عقل، تهران، نشر طرح نو.
- اسدي گرمارودي، محمد، 1384، «ارتباط عقل و دل»، انجمن معارف اسلامي ايران، ش 4، ص 75 - 94.
- اسكندري، مجتبي، 1385، «بررسي تاثير مطلوبيت ذهني مورد انتظار بر تئوري تصميم¬گيري»، مصباح، سال پانزدهم، ش 63، 77ـ106.
- امامي كاشاني، محمد، 1386، خط امان در ولايت صاحب‌الزمان، قم، فرهنگ اسلامي.
- ايمان، محمد‌تقي، 1391، فلسفه روش تحقيق در علوم انساني، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- بستان، حسين، 1388، «جامعه‌شناسي اسلامي، به سوي يك پارادايم»، روش‌شناسي علوم انساني، حوزه و دانشگاه، ش 61، 7ـ28.
- ـــــ ، 1390، «راهبرد پارادايم‌سازي اسلامي در حوزه خانواده و جمعيت»، مطالعات راهبردي زنان، ش 53، ص 163ـ210.
- پارسانيا، حميد، 1388، «روش‌شناسي علوم انساني با رويكرد اسلامي»، سال اول، ش 2، ص، 39 - 53.
- توكلي، عبدالله، 1391، «تحليل جايگاه ارزش‌ها در مديريت: گامي در نظريه‌پردازي مديريت اسلامي»، روش‌شناسي علوم انساني، سال هجدهم، ش 71، ص، 99 - 118.
- جمشيدي، محمد‌حسين، 1374، «تهاجم فرهنگي مباني نظام فرهنگي غرب»، مطالعات راهبردي بسيج، ش 7 و 8، ص 21ـ48.
- ـــــ ، 1376، «مباني نظام فرهنگي غرب»، مطالعات راهبردي بسيج، ش 15، 118 - 121.
- ـــــ ، 1391، «ابطال دلايل امتناع و بي‌معنايي علوم انساني اسلامي، حداقل انگاري مضمون و مفاد دين»، ديدار، ش 20، 4ـ23.
- جوادي آملي، عبدالله، 1371، «نحوه سياستگذاري و تصميم‌گيري در مديريت اسلامي»، مديريت دولتي، دوره جديد، ش 23، ص، 1ـ10.
- ـــــ، 1379، تفسير موضوعي قرآن كريم، فطرت در قرآن، قم، اسرا.
- جوادي، محسن، و عليرضا معظمي گودرزي، 1386، «شهود عرفاني و ارزش معرفت شناختي آن»، انديشه ديني دانشگاه شيراز، ش 25، ص 91 - 116.
- خطيبي كوشكي، محمد، 1384، بررسي تطبيقي جامعه اسلامي و جامعه مدني، قم، نشر زمزم هدايت.
- خيري، حسين، 1391، «مقايسه پارادايم ديني (اسلامي) با پارادايم‌هاي اثباتي، تفسيري و انتقادي»، معرفت فرهنگي اجتماعي، ش 2، ص 7 تا 23.
- رجبي، مزدك، 1391، «تفاوت ديدگاه‌هاي شناخت‌شناسانه ابن‌سينا و توماس آكوئيناس در باب عقل فعال»، تاريخ فلسفه، سال سوم، ش 2، ص، 101 - 126.
- رحماني، نيما، 1391، «تصميم‌گيري عقلاني - شهودي و آموزه‌هاي اسلامي»، جزوه دست نويس.
- زرﺷﻨﺎس، ﺷﻬﺮﻳﺎر،1381، ﻣﺒﺎﻧﻰ ﻧﻈﺮى ﻏﺮب ﻣﺪرن، ﺗﻬﺮان، ﻛﺘﺎب ﺻﺒﺢ.
- زمانيها، حسين، 1391، «بررسي و تحليل انتقادي عقلانيت جديد در مقايسه با عقلانيت سنتي»، تاريخ فلسفه، سال سوم، ش1، ص، 37 - 60.
- سلطاني، محمد‌علي، 1370، «مبادي مديريت اسلامي»، مطالعات مديريت بهبود و تحول، ش 1، ص، 16 - 24.
- سوزنچي، حسين، 1391، «چگونگي باز‌توليد فلسفه‌هاي علوم انساني با تكيه بر فلسفه اسلامي»، اسرا، ش 11، ص، 69ـ118.
- شفيعي، عباس، 1377، «مقايسة توصيفي نظام‌هاي مديريت سازماني با نظام مديريت اسلامي»، نشريه اديان، عرفان و معرفت، ش 27، ص 33ـ46.
- شيرواني، علي، 1389، «مفهوم شهود در فلسفه غرب و نسبت آن با علم حضوري»، آئين حكمت، سال دوم، ش 6، ص، 65ـ110.
- شيرودي، مرتضي، 1382، «تاريخ و مباني فكري و فلسفي جهاني‌سازي غرب، آمريكا و اسلام»، مطالعات منطقه¬اي، ش 16، ص، 85 - 139.
- صدر، سيد‌محمد‌باقر، 1359، رسالت ما، ترجمة محمد‌تقي رهبر، تهران، روزبه.
- ـــــ، 1360، فلسفه ما، ترجمة سيد‌حسين حسيني، تهران، روزبه.
- علي‌نوري، عليرضا، 1375، نبوت عامه، تهران، اداره آموزش عقيدتي سياسي نمايندگي ولي فقيه در سپاه.
- فاضلي، خليل‌اله، 1371، «سياستگذاري و تصميم‌گيري در نظام رهبري و مديريت اسلامي از ديدگاه عقل و وحي»، مديريت دولتي، ش 19، ص، 59 - 73.
- فتح اللهي، ابراهيم، 1386، «روش‌شناسي علوم قرآن از منظر فلسفة علم»، نامة حكمت، سال پنجم، ش1، ص، 151 - 177.
- فنايي اشكوري، محمد، 1388، «جايگاه عقل و وحي در هندسه معرفت بشري، تحليل و بررسي ديدگاه آيت‌ا... جوادي آملي در كتاب" منزلت عقل در هندسه معرفت ديني»، معرفت فلسفي، سال ششم، ش 4، ص، 37 - 66.
- كانت، ايمانوئل، 1367، تمهيدات، مقدمه‌اي بر هر مابعدالطبيعه آينده كه به عنوان يك علم عرضه شود، ترجمة غلامعلي حدادعادل، تهران، مركز نشر دانشگاهي.
- كشاورز شكري، و همكاران، 1391«هستي شناسي اجتماعي در تفكر علامه شهيد مطهري»، اسرا، ش 12، ص، 131ـ164.
- مصباح، محمد‌تقي، 1384، به سوي خود سازي، نگارش كريم سبحاني، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- موسوي‌نژاد، سيد‌آقا، 1381، «عقل و وحي پژوهش‌نامه حكمت و فلسفه اسلامي»، ش 17، ص،47 - 72.
- ميرباقري، سيد‌محمد مهدي، 1386، «تعارض فرهنگ تعالي با توسعه»، روزنامة ايران، سال سيزدهم، ش 3657، تهران.
- نبويان، سيد‌محمود، 1381، «اسلام و اومانبسم»، رواق انديشه، ش 15، ص، 29 - 50.
- هادي‌زاده مقدم، و همكاران، 1387، «بررسي رابطة بين سبك‌هاي عمومي تصميم‌گيري مديران در سازمان‌هاي دولتي»، مديريت دولتي، ش 1، ص، 123 - 138.
- Choudhur, M.A., “Studies in Islamic Social Sciences”(1998), London: McMillan Press LTD.
- Sinclair, M., & Ashkanasy, N. M., “Intuition: myth or a decision-making tool?”(2005), Management Learnin,. 36(3), 353–370.
- Vosconcelos, F.A., “Intution,prayer,and mangrial decision – making processes: a religion based framework”(2009), Management Decision. Vol. 47 No.6, pp. 930 -949.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Forozandeh Dehkord, Lotfollah , Shahabi, Maryam.(2025) Developing an Islamic Decision-making model based on to the Role of Intellect, Revelation, and Intuition and Based on Islamic value System. Islam va Pazhuheshhaye Modiriyati, 5(2), 117-135
Lotfollah Forozandeh Dehkord; Maryam Shahabi."Developing an Islamic Decision-making model based on to the Role of Intellect, Revelation, and Intuition and Based on Islamic value System". Islam va Pazhuheshhaye Modiriyati, 5, 2, 2025, 117-135
Forozandeh Dehkord, L, Shahabi, M.(2025) 'Developing an Islamic Decision-making model based on to the Role of Intellect, Revelation, and Intuition and Based on Islamic value System', Islam va Pazhuheshhaye Modiriyati, 5(2), pp. 117-135
